Kubala E et al.:

PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA
ART DENT
Tom/Volumne 21; Numer/Number 1 (83)/2023: 61-75
E-ISSN 2392-2818
ISSN 2081-4798

Wartość diagnostyczna śliny jako materiału badawczegWartość badawczego w konfifiguracji jej struktury i zaburzeń wydzielania – przegląd literatury
The diagnostitic value of saliva as a research material in the confifiguratition of its structure and secretition disorders - a literature review

Elżbieta Kubala^1,A,B,F, Paulina Strzelecka^1,A,B,F, Marta Grzegocka^2,B,F, Piotr Skomro^2,B,F, Helena Gronwald^2,B,F, Karina Kijak^3,F, Barbara Gronwald^4,F, Danuta Lietz–Kijak^2,A,B,E
¹ Department of Conservative Dentistry and Endodontics, Pomeranian Medical University in Szczecin, Poland
² Department of Propaedeutic, Physical Diagnostics and Dental Physiotherapy, Pomeranian Medical University in the Szczecin. Poland.
³ Scientific Circle STO-MATER-FIZ at the Department of Propaedeutics, Physical Diagnostics and Dental Physiotherapy, Pomeranian Medical University in Szczecin, Szczecin, Poland
⁴ Doctoral Study at the Department of Propaedeutics, Physical Diagnostics and Dental Physiotherapy, Pomeranian Medical University in Szczecin, Szczecin, Poland

Authors’ Contribution: A - Study Design, B - Data Collection, C - Statistical Analysis, D - Data Interpretation, E - Manuscript Preparation, F - Literature Search, G - Funds Collection
Received: 07.10.2022. Accepted: 08.11.2022. Published: 01.02.2023
Prawa autorskie przeniesione na Wydawnictwo AS MEDIA
Kontakt z autorem: dr hab. n. med. Danuta Lietz-Kijak, Zakład Propedeutyki, Fizykodiagnostyki i Fizjoterapii Stomatologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, ul. Powstańców Wielkopolskich 72, 70-111 Szczecin, tel. +48 91 466 17 14, e-mail Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Cytowanie: należy cytować pierwotną, elektroniczną wersję artykułu: Kubala E, Strzelecka P, Grzegocka M, Skomro P, Gronwald H, Kijak K, Gronwald B, Lietz–Kijak D: Wartość diagnostyczna śliny jako materiału badawczego w konfiguracji jej struktury i zaburzeń wydzielania – przegląd literatury; Art Dent 2023;83(1): 61-75.

STRESZCZENIE
Fizjologiczna ślina pełna to wyjątkowy płyn ustrojowy, który nieustannie obmywa błony śluzowe jamy ustnej, gardła i krtani. Ślina to klarowna, lekko kwaśna wydzielina śluzowo-surowicza, złożona z różnych elektrolitów, drobnych substancji organicznych, białek, peptydów i polinukleotydów. Istnieje wiele sposobów wykorzystania śliny jako biopłynu. Istotnymi zaletami śliny, jako unikalnego materiału diagnostycznego jest jej dostępność oraz nieinwazyjna metoda pobrania. Celem niniejszego przeglądu jest podkreślenie wartości diagnostycznej śliny jako materiału badawczego w konfiguracji jej struktury i zaburzeń wydzielania. Dane uzyskano za pomocą wyszukiwarki MEDLINE (PubMed), a także dodatkowego wyszukiwania ręcznego. Analiza objęła 77 artykułów wybranych z grupy 1986 publikacji, wstępnie zakwalifikowanych do koncypowania. Wyniki zostały ocenione i sprawdzone pod kątem poprawności kwalifikacji zgodnie z kryteriami włączenia i wykluczenia. Diagnostyczne zastosowanie śliny przyciągnęło uwagę wielu badaczy ze względu na jej nieinwazyjny charakter i względną prostotę pobierania. Dodatkowo należy zaznaczyć, że oznaczenie parametrów chemicznych i fizycznych śliny może być skutecznie wykonywane w obecności pacjenta w gabinecie stomatologicznym.
SŁOWA KLUCZOWE:
gabinet stomatologiczny, parametry śliny, płyn diagnostyczny, ślina, zdrowie jamy ustnej

SUMMARY
Physiological whole saliva is a unique body fluid constantly washing the mucous membranes of the mouth, throat and larynx. Saliva is a clear, slightly acidic mucinous-serous secretion, composed of various electrolytes, small organic substances, proteins, peptides and polynucleotides. There are many ways to use saliva as a biofluid. The significant advantages of saliva as a unique diagnostic material are its availability and the non-invasive method of collection. The aim of this review is to emphasize the diagnostic value of saliva as a research material in the configuration of its structure and secretion disorders. The data were obtained using the MEDLINE (PubMed) search engine, as well as an additional manual search. The analysis covered 77 articles selected from a group of 1986 publication and initially qualified for devising. The results were evaluated and checked for the correctness of qualifying in accordance with inclusion and exclusion criteria. The diagnostic use of saliva has attracted the attention of many researchers due to its non-invasive nature and relative simplicity of collection. In addition, it should be noted that the determination of chemical and physical saliva parameters can be effectively performed in the patient’s presence in the dental office.
KEY WORDS:
dental office, saliva parameters, diagnostic fluid, saliva, oral health