Lietz-Kijak D 

ART DENT, Tom/Volume16; Numer/Number 1(67), 2018:12-21

e-ISSN 2392-2818

ISSN 2081-4798  ID ART 2018/1/12

PRACA ORYGINALNA

Algorytm postępowania fizykodiagnostycznego i fizjoterapeutycznego w powikłaniach po zabiegach chirurgicznych w stomatologii

Algorithm of physicaldiagnostic and physiotherapeutic procedures in complications after dental surgeries

Danuta Lietz-Kijak^{1,A,B,C,D,E
1} Samodzielna Pracownia Propedeutyki i Fizykodiagnostyki Stomatologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie

Authors’ Contribution: A - Study Design, B - Data Collection, C - Statistical Analysis, D - Data Interpretation, E - Manuscript Preparation, F - Literature Search, G - Funds Collection
Received: 01.02.2018. Accepted: 14.02.2018. Published: 15.02.2018
Prawa autorskie przekazane Wydawnictwu AS MEDIA
Kontakt z autorem: dr n. med. Danuta Lietz-Kijak Samodzielna Pracownia Propedeutyki i Fizykodiagnostyki Stomatologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, ul. Powstańców Wielkopolskich 72, 70-111 Szczecin, tel. +48 91 466 17 14, e-mail Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Cytowanie: należy cytować pierwotną, elektroniczną wersję artykułu: Lietz-Kijak D: Algorytm postępowania fizykodiagnostycznego i fizjoterapeutycznego w powikłaniach po zabiegach chirurgicznych w stomatologii; Art Dent 2018,67,12-21.

STRESZCZENIE
W przebiegu klinicznych zabiegów stomatologicznych mają prawo wystąpić powikłania, zarówno w trakcie, jak i po ich wykonaniu. Z najczęstszymi problemami spotkać się można po zabiegach chirurgii stomatologicznej i szczękowo-twarzowej. Rozległy zabieg pociąga za sobą ryzyko wystąpienia szeregu komplikacji, które można podzielić na wczesne oraz późne. Pierwsze, rozwijające się do 24 godzin po zabiegu, obejmują: ból rany pooperacyjnej, krwawienie, obrzęk tkanek miękkich, szczękościsk. Do powikłań późnych, które mogą pojawić się w różnie długim czasie od zabiegu, zalicza się między innymi zaburzenia neurologiczne, przedłużające się krwawienie pozabiegowe, brak gojenia rany, martwicę kości czy przedłużający się obrzęk pozabiegowy. W bezpośrednim okresie pozabiegowym dąży się do zapobiegania wystąpienia infekcji oraz ograniczenia dolegliwości bólowych, szczękościsku i obrzęku. W farmakoterapii stosowane są: antybiotyki, leki przeciwbólowe (najczęściej z grupy NLPZ) oraz sterydowe leki przeciwzapalne. Pozabiegowa opieka nad pacjentem po operacji z zakresu chirurgii stomatologicznej lub szczękowo-twarzowej ma na celu zminimalizowanie ryzyka wystąpienia powikłań oraz terapię już istniejących. W tym obszarze, z dużym efektem terapeutycznym posiłkujemy się medycyną fizykalną, która nie jest alternatywą leczenia zasadniczego czy farmakologicznego, ale może w znaczący sposób ułatwić diagnozę lub przyspieszyć rehabilitację. Do czynników sztucznie wytworzonych, które znalazły zastosowanie w fizjoterapii stomatologicznej zalicza się: prąd elektryczny, promieniowanie świetlne, laserowe, krioterapię, tlenoterapię, wolnozmienne pola elektromagnetyczne, ultradźwięki. Diagnostyka fizykalna w stomatologii i leczenie z użyciem aparatury, wprowadzają nowe wyzwania oraz wartości poznawcze, które muszą być oparte na dokładnej i precyzyjnej analizie. Szeroko udokumentowana skuteczność analgetyczna, przeciwzapalna i regeneracyjna zabiegów fizykalnych i fizjoterapeutycznych pod postacią magnetostymulacji, magnetoledoterapii, magnetolaseroterapii, ozonoterapii i dynamicznego plastrowania, prowadząca do ograniczenia dolegliwości bólowych, redukcji obrzęków, krwiaków i zaburzeń czucia stała się inspiracją do stworzenia autorskiego algorytmu postępowania w celu likwidacji powikłań po zabiegach chirurgicznych w stomatologii.

SŁOWA KLUCZOWE: fizjoterapia, fizykodiagnostyka, fizykoterapia, powikłania pozabiegowe

SUMMARY
In the course of clinical dental surgery, some complications may occur, both during and after its implementation. The most common problems can be found after dental and orthognathic surgery. Extensive surgery involves the risk of a series of complications that can be divided into early and late. The first ones, developing up to 24 hours after the surgery, include: postoperative wound pain, bleeding, swelling of soft tissues, lockjaw. Late complications that may arise in differently long time after the surgery include, among others, neurological disorders, prolonged post-operative bleeding, lack of wound healing, bone necrosis or prolonged postoperative swelling. In the immediate postoperative period, the aim is to prevent the occurrence of infection and reduce pain, lockjaw and edema. Pharmacotherapy uses: antibiotics, painkillers - mostly from the NSAID group and steroidal anti-inflammatory drugs. After-surgery care after dental or orthognathic surgery aims to minimize the risk of complications and therapy of existing ones. In this area, with a large therapeutic effect we use physical medicine, which is not an alternative to basic or pharmacological treatment, but it can significantly facilitate the diagnosis or speed up rehabilitation. Artificially created factors that have been used in dental physiotherapy include: electricity, light radiation, laser radiation, cryotherapy, oxygen therapy, Extremely Low Frequency-Magnetic Field (ELF-MF), ultrasounds. Physical diagnosis in dentistry and treatment with the use of apparatus, introduce new challenges and cognitive values, which must be based on accurate and precise analysis. The widely documented analgetic, anti-inflammatory and regenerative efficacy of physical and physiotherapeutic treatments in the form of ELF-MF, LED light therapy, laserotherapy, ozone therapy and kinesiotaping, leading to reduction of pain, edema, hematoma and sensory disorders has become an inspiration to create a proprietary algorithm to eliminate complications after dental surgeries.

KEY WORDS: physiotherapy, physical diagnosis, physical therapy, postoperative complications